مستندسازی شبکه ازجمله فعالیت‌های مهم و اساسی به موجب نگهداری و پشتیبانی مناسب شبکه کامپیوتری است. هر شبکه کامپیوتری در مدت زمان کار خود با موراد و مشکلات بسیاری روبرو می‌شود. مستندسازی، فرصت مدیریت و هدایت موردنظر یک شبکه کامپیوتری را ایجاد میکند. مستند سازی را مثل یک راهنما در نظر بگیرید که مدیریت کردن شبکه را آسان میکند و امکان انتقال تجربه های مدیریت یک شبکه به افراد دیگر را میسر میکند. همیشه باید بتوانیم باقی کار را از نقطه‌ای که کاری را به پایان رسانده‌ایم، به دیگری بسپاریم تا نقطه‌ی شروع دیگری باشد. ، با نگرش فوق اهمیت و جایگاه مهم مستندسازی در هر زمینه‌ای را به خوبی بیان می‌شود البته به یاد داشته باشید که بروزرسانی مستندات به طور مداوم باید صورت پذیرد.
مزایای مستندسازی چیست :
اصلی ترین مزیت مستندسازی شبکه، بهره‌گیری مفید از زمان است!
1. اشکال زدائی سریع:
مستندسازی، مدت برخورد با موارد مشابه در شبکه را کاهش می‌دهد. با استفاده از یک دیاگرام تصویری، قدرت شناسائی و سرعت عمل سریع‌تر با شرایط بحرانی در شبکه فراهم می‌شود.
2. کاهش احتمال از بین رفتن دادهها:
هر شبکه دارای منابع اطلاعاتی مهم و متفاوتی است. با مستندسازی شبکه و مدیریت موردنظر ، شک از دست دادن داده‌های مهم و حیاتی سازمان بسیار کم می‌شود.
3. تسهیل در امر اشتراک فعالیت‌ها:
مدیران شبکه می‌توانند مسولیت‌های متفاوت شبکه را به افراد دیگر واگذار کنند، چراکه می‌توان اطلاعات مستند شده را در اختیار سایر کاربران متناسب با مسئولیت در آن حوزه قرار داد.
4. بهبود طراحی شبکه:
یک دیاگرام یا نقشه مناسب شده، یکی از گزینه های اساسی در هر نوع فرآیند طراحی است.
مستند سازی شامل مواردی زیر می‌باشد:
1.مستندسازی و پیکربندی سخت‌افزارهایی که در شبکه موجود نیست.
2.مستندسازی و پیکربندی نرم‌افزارهای تحت شبکه.
3.دیتاهای مدیریتی شبکه.
4.توپولوژی شبکه و نقشه اکتیودایرکتوری (active directory diagram)
5.نقشه موقعیت مکانی رک‌ها.
6.نقشه رک‌های موجود (rack diagram).
7.نقشه نودهای فعال و غیر فعال در ساختمان.
8.برچسب‌گذاری نودهای شبکه.
9.تنظیم نقشه مبداء سخت‌افزاری اشتراک‌گذاری شده در شبکه.
10.تعیین سیاست‌های امنیتی و ضوابط استفاده از سرویس‌های شبکه.
11.مستندسازی قالب ارتباطی پایه شبکه و نقشه پایه شبکه(network basic diagram).
12.اطلاعات مربوط به افرادی که در پروژه همکاری داشته‌اند
مراحل مستند سازی شبکه چیست؟
مستند سازی شبکه را می‌توان در چهار مرحله به شرح زیر بیان کرد:
1. رسم دیاگرام‌ها (Network Layout , Physical Network , Logical Network)
2. جمع‌آوری اطلاعات دستگاه‌ها مانند سخت‌افزارها و اطلاعات پیکربندی.
3. جمع‌آوری اطلاعات مدیریت شبکه که شامل منابع مدیریت شبکه، ثبت مشخصات فعلی و تغییرات اعمال شده بر روی هر دستگاه، رویه‌های انجام فعالیت‌های روزانه شبکه نیز می‌باشد.
4. دیگر اطلاعاتی که به نوعی در مدیریت و راهبری شبکه تاثیرگذار هستند دیتاهایی مثل سیاست‌های استفاده ازمنابع شبکه و سیاست‌های امنیتی در این دسته هستند .
هر خدماتی که برای کارفرما انجام میگیرد میبایست مستند سازی کنید. میزان مستندسازی بسته به محیط و کسب و کار مشتری شما متفاوت می‌باشد. توجه داشته باشید مستندات میبایست جامع و کامل باشد تا در صورت بروز هرگونه اختلاف و مسائل قانونی با کارفرما قابل استناد و پیگیری باشد.
قبلا اشاره شد که، مستندسازی شبکه از الزامات مهم در تمامی عرصه‌ها می‌باشد. زیرا به شما فرصت بهره‌گیری از تجربه‌های مفید را با هزینه کمتر و زمانی کوتاه‌تر با دیگران به اشتراک بگذارید. شبکه‌های کامپیوتری، مسئول ارائه زیرساخت‍های اطلاعاتی هر سازمان هستند و دقت به مستندسازی بسیار دارای اهمیت است. مستندسازی شبکه های کامپیوتری، به منظور بکارگیری و نگهداری بهتر از منابع موجود و واکنش برنامه ریزی شده با موارد مشکلات ناخواسته است.
در قسمت اول به چهار مرحله اهداف مستندسازی شبکه‌های کامپیوتری اشاره شد. در ادامه مقاله به جزئیات مراحلی که در هر مرحله انجام میگیرد آشنا می‌شویم:
· مرحله اول رسم دیاگرام‌ها یا نمودارها (Network Layout , Physical Network , Logical Network)
در این مرحله باید دیاگرام‌های متعددی را برای مستندسازی شبکه و وضعیت استقرار اجزای متفاوت شبکه‌ای ایجاد کرد:
نمودار لی اوت شبکه:
در این نوع دیاگرام‌ها از نقشه ساختمان استفاده می‌شود، لی‌اوت شبکه با توجه بر سیستم کابل‌کشی آماده می‌شود. در دیاگرام‌های گفته شده مسائلی مثل مسیر کابل‌ها، انشعابات و محل فیزیکی دستگاه‌های شبکه‌ای مانند هاب و یا سوئیچ مشخص می‌شود.
نمودار فیزیکی:
با هدف اقدام سریع در مواجه با موارد و مشکلات احتمالی که برای شبکه رخ می‌دهد، می‌باید آگاهی درستی در زمینه لی‌اوت فیزیکی و اتصالات مرتبط داشت. در اصل این مدل دیاگرام‌ها شیوه اتصال اجزاء مختلف شبکه را از نظر فیزیکی مشخص میکند.
این نمودارها لیستی جامع از دستگاه های شبکه و Endpoint نشان داده می‌شود.دستگاه های شبکه‌ای به تمامی دستگاه‌های گفته می‌شود که به منظور انتقال داده از نقطه‌ای به نقطه دیگر استفاده می‌شوند مثل فایروال، هاب، روتر و سوئیچ. Endpoint دستگاه‌های مثل دستگاه‌ها و چاپگرها هستند.
چگونه مستندسازی شبکه را شروع کنیم :
مستندسازی شبکه را از دستگاه‌ها و نقاطی که شبکه را به دنیای بیرون وصل میکند شروع می‌کنیم، نیاز است نحوه اتصال تمامی دستگاه‌های شبکه‌ای و Endpoint مشخص شود به طور مثال:
· بررسی کابل ورودی به روتر و نحوه ارتباط آن با هاب و یا سوئیچ.
· بررسی کابل ورودی شرکت‌های مخابراتی و داده به CSU/DSU
بعد از شناسائی دستگاه‌ها، باید آنها را طبق یک فرآیند ویژه نامگذاری و از برچسب‌های معین این کار و طبق قوانین زیر استفاده کرد:
· تعیین یک مدل مشخص به منظور نامگذاری برچسب (label)
· نباید نامگذاری label بر اساس نام خانوادگی اشخاص باشد.
· استفاده از برچسب برای هر دو سر کابل.
· خوانا بودن نوشته برچسب ها برای سهولت و سرعت در خواندن .
ابزار رسم نمودارها در مستندسازی شبکه چیست :
مستندسازی شبکه میتواند با استفاده از حداقل یا حداکثر امکانات صورت گیرد به طور مثال بسته به فضای محیط و شرایط ممکن است نمودار به طور دستی رسم شود و در برخی موارد با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای تخصصی استفاده شود.
· مرحله دوم جمع‌آوری اطلاعات دستگاه‌ها :
اطلاعات سخت‌افزاری و پیکربندی هردستگاه ثبت و ذخیره می‌شود که می‌توان از نرم‌افزارهای مختلفی استفاده کرد. در این مرحله نیاز است اطلاعاتی ثبت و مستند شود:
a) اطلاعات سخت‌افزاری:
برای هرکدام از دستگاه‌های شبکه‌ای از جمله ایستگاه‌ها،سرویس دهندگان و همچنین چاپگرها باید اطلاعات زیر را مستندسازی شبکه‌ای کرد:
· شماره سریال دستگاه.
· نوع و مدل کارت شبکه.
· نوع و مدل سخت افزارها.
· آدرس MAC.
· تعداد پورت‌‌ها.
· مدل اتصالات.
b) اطلاعات پیکربندی:
مستنداتی که مربوط به اطلاعات پیکربندی است دارای اهمیت بسیاری به نسبت اطلاعات سخت افزاری می‌باشد.در سخت افزارها امکان تعویض قطعات هنگام بروز مشکلات و اختلالات وجود دارد اما ازبین رفتن اطلاعات پیکربندی استاندارد یا سفارشی سازی سیستم عواقب جبران‌ناپذیر و سنگینی را بدنبال خواهد داشت.در هر دستگاه مراحل مستندسازی اطلاعات پیکربندی با توجه به موارد زیر انجام می‌پذیرد:
· مستندسازی پیکربندی‌های نرم‌افزارهای مهم و دارای حساسیت سازمان.
· تهیه نسخه چاپ شده از فایل‌های پیکربندی.
· ذخیره و نگهداری فایل‌های پیکربندی برروی دستگاه‌ها یا سرویس دهنده‌های دیگر.
همچنین داده‌های مربوط به سرویس‌های DNS و DHCP و پروتکل‌های مثل TCP/IP میبایست مستندسازی شبکه شوند.
ما نگرانی شما را درک می کنیم و آگاه هستیم انتخاب پشتیبان شبکه و امنیت اطلاعات تصمیم بسیار ارزشمندی است، توجه داشته باشید پشتیبانی شبکه برای سازمان شما، موجب ایجاد آرامش، صرفه جویی در زمان و پیشرفت شما می‌شود.
اگر در سازمان شما به هر روشی از اینترنت، شبکه و کامپیوتر استفاده می‌شود خدمات پشتیبانی و نگهداری شبکه موجب تسهیل و تسریع روند کاری شما می‌شود. ما در مدیران امن نگار پارتاک به طیف وسیعی از کسب و کارها خدمات ارائه می‌دهیم. کسب و کار مشتریان ما از تولیدی و خدماتی، تا بازرگانی و آموزشی، متنوع است.